Çocuklarda benlik saygısının gelişmesi
Benlik saygısı, en genel anlamda kişinin kendi ile barışık olması anlamına gelmektedir. Kişinin, kendinden, hayatından, yaşadıklarından ve yaptıklarından memnun olarak doyum sağlamasıdır.
Kişi, benlik saygısı geliştirirken bunu tek başına oluşturmaz. Bunun oluşması için dışsal faktörlerin rolü oldukça önemlidir. Bu durum, küçük yaştan itibaren gelişmeye başlar. Temelleri henüz çocukluktan başlayarak atılır ve zaman içerisinde gelişerek oluşmaya devam eder.
Çocuklar, öncelikle bakım veren kişileri tanımaya başlar. Bunlar genellikle anne ve baba olmaktadır. Ardından çevreyi tanımaya başlar. Anne ve babanın yanı sıra çevre ile de ilişki kurmaya başlar. Bu ilişkiler, çocuğun ayrışıp bireyleşmesinde önemli rol oynar. Bu nedenle bu ilişkilerin nasıl kurulduğu oldukça önemlidir.
Sağlıklı bir benlik saygısı oluşması için ilk olarak, ailenin çocuğa karşı tutum ve davranışları önemlidir. Aileler zihinlerinde oluşturdukları çocuk algısı ile onu birey olarak görme yerine biyolojik ve fiziksel ihtiyaçlarını doyurmaya çalışırlar. Çocuğu sürekli hata yapan, hiçbir şeyden anlamayan, hiçbir şey bilmeyen bir varlık olarak görmemek gerekir.
Aileler, çocuğun olumlu bir benlik saygısı oluşturabilmesi için öncelikle onu olduğu gibi kabul ettiklerini hissettirmelidirler. Şu mesajı vermelidirler : ‘’ Sen nasıl olursan ol, hata dahi yapsan da biz seni seviyoruz ‘’. Bu mesaj, çocuğun güveninin kazanılmasına yol açar. Güveni kazanılmış bir çocuk daha rahat hareket eder. Daha girişken olur çünkü korkmaz. Arkasında onu koşulsuz kabul eden bir ailesinin olduğunun farkında olur. Güveni kazanıldıktan sonra, hata yapınca bunu düzeltmek daha kolay ve rahat olur. Çocuk, aile ile iş birliği kurmaya meyilli hale gelir.
Koşulsuz kabulün yanında çocuğu, aşağılayıcı ve suçlayıcı ifadelerden kaçınmak gerekir. Hata yaptığında, bir şey kırdığı zaman, derslerinde başarısız olduğu zaman ona suçlayıcı ve hakaret içeren sözler söylenmemelidir. Eşyası alınırken izin isteyerek alınmalıdır. Odasına girince kapıyı çalmak gerekir. Üzerini değiştirirken, bunun kendine ait özel bir alanda yapılması sağlanmalıdır. Bu, çocuğa saygı duyulduğunu, özel ve önemli olduğunu hissettirir.
Kendini önemli ve başarılı hissetmek, benlik saygısının oluşmasında önemli bir faktördür. Aile çocuğun yaşına ve gelişim düzeyine göre ona sorumluluklar vererek bunlarda başarı sağlamasına olanak tanıyabilir. Örneğin; üç yaşındaki çocuğunuza odadaki çiçekleri sulaması için fırsat verebilirsiniz. Hamur yoğurduğunuz zaman size yardım etmesini ve o yemekte onunda bir katkısının olduğunu hissetmesini sağlayabilirsiniz. Sofraya yardım etmesine izin verebilirsiniz.
Çocuğu başkasının yanında azarlamamaya, küçük düşürmemeye dikkat edilmelidir. Bu, çevreye karşı güvenini kırar. Çevrenin gözünde, önemli olmadığını hissettirir. Girişkenliğini engeller. İlişkilerine zarar verir.
Benlik saygısı, bireyin hayatından doyum sağlaması, en güzel şekilde yaşaması ve olumlu bir ruh hali geliştirebilmesi için sağlıklı olarak şekillenmelidir. Bu şekillenmenin temelleri, çocukluktan başladığı için ailelere büyük görev düşmektedir. Çocuklar ile ilişkilerde kapsayıcı ve kabul edici olunmalıdır.
